Yatay (Alt) Freze Makinesi

[Alıntı]

En çok kullanılan ve en önemli şekillendirme makinelerinden biri olan yatay frezeler genellikle kenar profil verme işlemleri yapılır. Takılan çeşitli kesici bıçak ve profil vericiler sayesinde çok değişik şekiller elde etmek mümkündür.
Makinenin başlıca elemanları şunlardır;

Tabla: İşlenmiş dökme demirden yapılan tabla, işlenecek parçayı ve işlenecek parça ile ilgili tüm aparatları üzerinde taşır.
Siper: Dökme demirden, siper bağlama ve talaş toplama düzeni olarak yapılır. Parçaya yataklık eden esas siper ahşaptan yapılır, ileri ve geri hareket etmesi gerekir bunu da siper bağlama ünitesi sağlar.
Çalışma emniyeti açısından, işlemden çıkan talaş, bağlama düzeni ile komple yapılan toplama düzeni ile aspiratör sistemine çekilir.
Mil Boşluğu: Milin yukarı çıkması ve çalışması için, tablanın ortasında bırakılan boşluktur. Ayar, sökme –takma işlemlerinde çalışma rahatlığı açısından boşluk kapakları parçalı olarak yapılır ve isteğe göre genişletilebilir ve daraltıla bilinir. (Şekil 2.2)
Şekil 2.2. Freze tablası ve mil boşluğu.
Mil: İşlenmiş dökme demirden yapılır. İsteğe göre aşağı-yukarı hareket ettirilebilinir ve istenilen açıda eğimlendirilebilinir. Freze milinin dibi genellikle koniktir ve motordan hareket alarak dönen mil, kovanı içine yerleştirilerek bağlama somunu ile sıkıştırılır (Şekil 2.3a., 2.3b.)’de milin diferansiyel somunu ile üstten ve kasnak altından bağlanması görülmektedir.
Şekil 2.3a. Milin diferansiyel somun ile bağlanması Şekil 2.3b. Milin kasnak altından bağlanması

Bazı yatay freze modellerinde değişik çaplara sahip miller kullanılabilmektedir. Mil çapı ve buna bağlı olarak devir hızı arttıkça milin salınım olasılığı artmakta ve buna bağlı olarak yatakların aşınma riski de artmaktadır. Bu risk özellikle, tüm baskı kuvvetinin mile verilmesi nedeniyle şablon şekillendirmede daha fazladır. Bunu önlemek için “kılavuz yüzük” kullanılır. (Şekil 2.4)
Şekil 2.4. Şablon frezelerde kullanılan kılavuz yüzük.
Kırlangıç kuyruğu kanal bıçağı bağlamak üzere, bazı millerin tepesinde vida deliği açılmıştır. Ayrıca, bıçağın yandan vidalandığı özel kısa miller ve düz veya profilli yaprak bıçakların bağlandığı yarık millerde kullanılabilir. (Şekil 2.5)
Şekil 2.5. Kısa ve yarık mil.
Otomatik Besleme Düzeni: Parçaların sipere dayanarak güvenli ve seri bir şekilde beslenmesinde kullanılır. Tabla üzerinde kendisi için hazırlanmış deliklere monte edilir. (Şekil 2.6)
Şekil 2.6. Otomatik besleme düzeni.
Yardımcı Destek: Boy ve genişliği büyük ve ağır olan parçaların işlenmesinde tabla genişliğinin yeterli olmadığı durumlarda, işlenen parçanın tabladan düşmesini önlemek ve tehlikeli bir durum oluşmasını engellemek amacıyla kullanılır. Yardımcı destek genellikle tabla altında bulunur ve gerek duyulduğunda çıkarmak için sürgülüdür. Yardımcı destekler genellikle alüminyum yada dökme demirden yapılır
Şekil 2.7. Yardımcı destek.
Kızaklı Gönye Siperi: Genişliği dar olan parçaların boy şekillendirilmesinde parçaların emniyetli bir şekilde itilmesi amacıyla kullanılır. Tabla üzerindeki bir kanal içerisinde çalışabileceği gibi makinenin ön tarafına yapılmış özel bir kızak üzerinde de çalışabilir.
(Şekil 2.8.)’de yatay freze makinesinin diğer aparatları ve kızaklı gönye siperi görünmektedir.
Şekil 2.8. Kızaklı gönye siperi.